เดนนิส ริตชี

{{Infobox scientist | name =อทิตพันธ์ ยิ้มละมัย Dennis MacAlistair Ritchie | image = | image_size = | caption = ริตชีขณะได้รับเหรียญรางวัลเทคโนโลยีแห่งชาติจากประธานาธิบดี บิล คลินตัน ในปี ค.ศ. 1999 | birth_date = 9 กันยายน ค.ศ. 1941(1941-09-09) | birth_place = บรอนซ์วิลล์ นิวยอร์ก  สหรัฐอเมริกา | death_date = พบศพเมื่อ 12 ตุลาคม ค.ศ. 2011 (70 ปี) | death_place = เบิร์กลีย์ ไฮน์ รัฐนิวเจอร์ซีย์  สหรัฐอเมริกา | residence = | citizenship = สหรัฐอเมริกา | nationality = สหรัฐอเมริกา | ethnicity = | field = วิทยาการคอมพิวเตอร์ | work_institutions = ลูเซนต์เทคโนโลยีส์ (Lucent Technologies)เบลล์แลบส์ (Bell Labs) | alma_mater = มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด | doctoral_advisor = | doctoral_students = | known_for = ALTRANภาษาบีBCPLภาษาซีมัลติกส์ยูนิกซ์ | prizes = รางวัลทัวริง [[เหรียญรางวัลเทคโนโลยีแห่งชาต | footnotes = }} เดนนิส แม็กคาลิสแตร์ ริตชี (อังกฤษ: Dennis MacAlistair Ritchie) (9 กันยายน พ.ศ. 2484 — 12 ตุลาคม พ.ศ. 2554 (วันที่พบศพ)) เป็นนักวิทยาการคอมพิวเตอร์ชาวอเมริกัน ผู้มีอิทธิพลต่อภาษาซีและภาษาโปรแกรมอื่น ๆ รวมทั้งระบบปฏิบัติการหลายชนิดเช่นมัลติกส์และยูนิกซ์ เขาได้รับรางวัลทัวริงเมื่อ พ.ศ. 2526 และเหรียญรางวัลเทคโนโลยีแห่งชาติ 1998 เมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2542 มักใช้ชื่อทำงานว่า "dmr" ในกลุ่มของเขา

เดนนิส ริตชี เกิดที่เมืองบรอนซ์วิลล์ นิวยอร์ก สำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดในระดับปริญญาตรีสาขาฟิสิกส์ และระดับปริญญาโทสาขาคณิตศาสตร์ประยุกต์ ต่อมา พ.ศ. 2510 เขาเริ่มทำงานกับศูนย์วิจัยวิทยาการคอมพิวเตอร์ของเบลล์แลบส์โดยติดตามงานจากพ่อของเขา ริตชีเคยเป็นหัวหน้าแผนกวิจัยซอฟต์แวร์ระบบของลูเซนต์เทคโนโลยีส์ แต่เขาลาออกแล้วเมื่อ พ.ศ. 2550 หลังจากต่อสู้กับโรคมะเร็งต่อมลูกหมากและโรคหัวใจมาหลายปี ในวันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2554 ริตชี ถูกพบว่าเสียชีวิตในบ้านที่ เบิร์กลีย์ ไฮน์ (Berkeley Heights) รัฐนิวเจอร์ซีย์ รวมอายุได้ 70 ปี

ริตชีเป็นที่รู้จักมากที่สุดในฐานะผู้สร้างสรรค์ภาษาซี และผู้พัฒนาหลักของระบบปฏิบัติการยูนิกซ์ อีกทั้งเป็นผู้แต่งร่วมในหนังสือ เดอะซีโปรแกรมมิงแลงกวิจ ซึ่งรู้จักกันในชื่อ เคแอนด์อาร์ (K&R) (ผู้แต่งอีกคนหนึ่งคือไบรอัน เคอร์นิกัน)

ริตชีคิดค้นภาษาซีและมีบทบาทในการพัฒนายูนิกซ์ โดยทำงานร่วมกับเคน ทอมป์สัน ซึ่งเขายกย่องริตชีว่าเป็นผู้บุกเบิกคนสำคัญแห่งคอมพิวเตอร์สมัยใหม่ ภาษาซียังคงใช้พัฒนาโปรแกรมประยุกต์และระบบปฏิบัติการอย่างแพร่หลายจนถึงทุกวันนี้ และมีอิทธิพลต่อภาษาโปรแกรมสมัยใหม่ด้วย ยูนิกซ์ก็ได้รับอิทธิพลในเรื่องแนวคิดและหลักการในการสร้าง ซึ่งเป็นที่ยอมรับอย่างดีในวงการคอมพิวเตอร์ปัจจุบัน

หลังจากความสำเร็จของยูนิกซ์ ริตชีดำเนินงานค้นคว้าวิจัยระบบปฏิบัติการและภาษาโปรแกรมต่อไป โดยมีส่วนร่วมในระบบปฏิบัติการแพลน 9 กับอินเฟอร์โน และภาษาลิมโบ

ริตชีและทอมป์สันได้รับรางวัลทัวริงร่วมกันเมื่อ พ.ศ. 2526 สำหรับการพัฒนาทฤษฎีของระบบปฏิบัติการทั่วไป และโดยเฉพาะสำหรับการนำมาใช้เป็นระบบปฏิบัติการยูนิกซ์ การปราศรัยรางวัลทัวริงของริตชีมีหัวเรื่องว่า "ผลสะท้อนบนการวิจัยซอฟต์แวร์" (Reflections on Software Research)

เมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2542 ริตชีและทอมป์สันได้รับเหรียญรางวัลเทคโนโลยีแห่งชาติ 1998 ร่วมกันจากประธานาธิบดี บิล คลินตัน สำหรับการร่วมกันประดิษฐ์ระบบปฏิบัติการยูนิกซ์และภาษาซี ซึ่งนำไปสู่ความก้าวหน้าอันยิ่งใหญ่ในเรื่องฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ และกระตุ้นความเจริญให้กับอุตสาหกรรมทั้งวงการ ทำให้อเมริกามีความเป็นผู้นำมากขึ้นในยุคสารสนเทศ